Organizacje pozarządowe

List intencyjny o partnerstwie publiczno - społecznym - czytaj więcej [PDF, 356KB]

Rozmowa z Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Głogowie Panią Krystyną Piasecką – Olejniczak

NIK jako dobry przykład formy współpracy z organizacjami pozarządowymi dotyczący m.in. realizacji zadań sportu i rekreacji wskazała zawarcie przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Głogowie porozumienia w formie partnerstwa publiczno - społecznego z dziewięcioma organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych.

Po raz pierwszy na tak dużą skalę zostało podpisane Porozumienie o partnerstwie publiczno – społecznym pomiędzy jednostka organizacyjną powiatu, a organizacjami pozarządowymi. Była Pani inicjatorem zawarcia tego Porozumienia?

Tak, było to z jednej strony zwieńczenie dotychczasowej współpracy, a z drugiej strony początek realizacji szeroko rozumianego porozumienia w zakresie działań podejmowanych na rzecz osób niepełnosprawnych i seniorów z wykorzystaniem potencjału wspólnie opracowanych projektów z uwzględnieniem ogromnego potencjału tkwiącego w organizacjach.

Z tego wynika, że ta współpraca była już wcześniej podejmowana. Na czym polegała?

Od początku powstania naszej instytucji dostrzegaliśmy zdolności organizacji pozarządowych do podejmowania wspólnych inicjatyw. To było oczywiste, że w sferze zadań społecznych nawiążemy nić porozumienia. Choć przyznam, że jeszcze 16 lat temu nie dla wszystkich było to zrozumiałe. Dzięki kontaktom z organizacjami pozarządowymi ustaliliśmy jakie występują na naszym terenie luki w systemie. Ze względu na to, ze organizacje pozarządowe zrzeszają wiele osób, posiadają ogromne rozeznanie co do występujących potrzeb, dlatego głównym obszarem naszego współdziałania były inicjatywy i działania zmierzające do zwalczania barier funkcjonalnych i społecznych w różnych dziedzinach życia społecznego, promowania i wyrównywania szans osób niepełnosprawnych poprzez integrację społeczności lokalnej, zwalczania dyskryminacji w zatrudnieniu, edukacji, opiece zdrowotnej, przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych i starszych.

Już w pierwszym roku naszego istnienia podjęliśmy się wraz z naszymi partnerami organizacji Obchodów Dni Osób Niepełnosprawnych i Seniorów. To ogromne przedsięwzięcie polegało na organizacji szeregu imprez, jak np. targi rehabilitacyjne, przegląd twórczości osób niepełnosprawnych i seniorów, prelekcje dotyczące różnych rodzajów niepełnosprawności. Wszystkie te działania odbywały się początkowo w jednym dniu i z uwagi na duże zainteresowanie w Hali Widowiskowo – Sportowej, a w następnych latach odbywały się już w różnych miejscach i trwały tydzień. Do współpracy włączyły się również inne podmioty, co spowodowało duże pobudzenie środowiska osób niepełnosprawnych i seniorów. Wspólnie organizowaliśmy dni otwarte instytucji i organizacji pozarządowych, a także zawody wędkarskie, spartakiady sportowe, konkursy literackie, na obiekt bez barier i inne. Obchody na stałe wpisały się w kalendarz naszych lokalnych inicjatyw. Wspólnie tworzyliśmy wnioski o dofinasowanie do tych imprez. Udawało nam się pozyskać środki zewnętrzne, szczególnie na wynajęcie obiektów i nagrody dla uczestników imprez.

Czy otrzymali Państwo wsparcie od samorządów lokalnych?

Oczywiście. Samorządy lokalne akceptowały nasze działania, nie tylko obejmując je honorowym patronatem, ale też we wszystkich imprezach uczestniczyli. Dziś z perspektywy czasu dostrzegam bardzo pozytywne podejście władz do naszych inicjatyw, zarówno starostów, prezydentów, radnych czy wójtów. Faktycznie samorządowcy chętnie angażowali się do udziału w różnych przedsięwzięciach. Najbardziej spektakularny był mecz koszykarzy mistrzów kraju na wózkach inwalidzkich. Doszliśmy do wniosku, że najlepiej gdy to właśnie samorządowcy usiądą na wózkach inwalidzkich i stoczą tą nierówną walkę z koszykarzami. Widziałam, że trudno im było jednocześnie chwytać piłkę i jechać na wózku sportowym. To było wydarzenie, które do dziś wspominamy. Podobnie jak mecz siatkówki na siedząco. Ciekawą inicjatywą był bieg po rondzie, a zaznaczyć należy, że jest ono największe w Europie.

A z ciekawości zapytam kto mecz w kosza wygrał?

Mistrzowie zrobili swoje, pozwolili, aby samorządowcy wykonali jeden honorowy rzut. I właśnie takie i inne działania pokazywały samorządowcom jakie potrzeby mają osoby niepełnosprawne. Bezpośrednie doświadczenie spowodowało, że władze lokalne zwróciły uwagę na istniejące bariery architektoniczne i społeczne, a przede wszystkim konieczność ich ograniczenia. Od wielu lat organizujemy marsze integracyjne, podczas których wręczamy petycje z konkretnymi potrzebami różnych środowisk osób niepełnosprawnych. Odnoszę bardzo pozytywne wrażenie, że ten wykaz potrzeb jest z roku na rok krótszy, a to oznacza, że większość oczekiwań jest na bieżąco realizowana. Obiektywnie stwierdzam, że nasze miasto staje się z roku na rok bardziej przyjazne dla osób z różnymi niepełnosprawnościami i starszych.

Proszę opowiedzieć o tych działaniach. Jak porozumienie umożliwiło wspólne pozyskiwanie środków zewnętrznych przez partnerów? Jakie inicjatywy zostały podjęte?

Główny cel to łatwiejsze pozyskiwanie środków z Unii Europejskiej. Partnerstwo to jest pewnego rodzaju koalicja i nasza współpraca na pewno stała się bardziej intensywna. Poszukujemy obszarów, gdzie można by było pisać projekty na wypełnienie tych białych plam, dotyczące ekonomii społecznej, różnego rodzaju ośrodków wsparcia dla osób niepełnosprawnych, projektów innowacyjnych. Porozumienie między jednostką samorządową, a organizacjami pozarządowymi jest szczególnie istotne i celowe. Organizacje mają bardzo dobry kontakt ze społeczeństwem, z osobami niepełnosprawnymi, z osobami starszymi. Wiedzą, jakie są potrzeby. Chodzi nam właśnie o to, żeby był łatwiejszy dostęp do tych osób wymagających wsparcia. Dlatego powstał projekt dotyczący asystentów dla osób niepełnosprawnych.

Skąd wziął się pomysł na zawarcie takiego porozumienia?

Moim zdaniem partnerstwo publiczno - społeczne stanowi modelowy przykład rozwoju usług społecznych. Chodziło nam o nadanie odpowiedniego znaczenia inicjatywom obywatelskim, z udziałem sektora organizacji pozarządowych, poprzez tworzenie warunków dla rozwoju instytucji społeczeństwa obywatelskiego, dialogu obywatelskiego, postaw obywatelskich kształtujących różnorodne formy partycypacji społecznej, a tym samym przyczynienie się do dynamicznego rozwoju usług społecznych. Dzięki partnerstwu wspieramy działania mające na celu wzmocnienie miejsca i roli trzeciego sektora w realizacji usług społecznych. Wsparcie obejmuje te sfery działalności pożytku publicznego, które stanowią istotne obszary związane z wykluczeniem społecznym. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu poprzez poprawę dostępu do usług społecznych, dzięki aktywności trzeciego sektora stanowi pomoc w dotarciu do grup szczególnie zagrożonych wykluczeniem. Kompleksowość i komplementarność, jako zasady tworzące podstawy dla właściwego podziału ról między partnerami życia publicznego, w zakresie zadań publicznych, w szczególności w kontekście działalności pożytku publicznego, której społeczna użyteczność odnosi się do najistotniejszych kwestii społecznych, powinny stanowić warunek konieczny, istotne kryteria wiążące proces budowy strategii rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w spójne, systemowe działania. Nasze partnerskie organizacje to silne organizacje posiadające, oprócz kapitału ludzkiego posiadają także potencjał wewnętrzny, sferę organizacyjną, zasoby techniczne i rzeczowe. Są wyspecjalizowane w obszarze swoich zadań statutowych, profesjonalnie uczestniczą w kształtowaniu procesów rozwoju miasta i powiatu, aktywnie uczestniczą w kształtowaniu polityki społecznej na terenie miasta i powiatu. Zostały zaangażowane w tworzenie dokumentów strategicznych, takich jak: Powiatowa Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych, Powiatowy Program Działań na rzecz Osób Niepełnosprawnych.

Na czym polega współpraca merytoryczna Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Głogowie z organizacjami pozarządowymi?

Dla mnie najważniejszą zasadą współpracy jest wspólny dialog. Stały kontakt z przedstawicielami organizacji pozarządowych przynosi wiele satysfakcji i inspiracji. Partnerstwo pozwala nam konsultować różne pomysły w celu wypracowania wspólnej koncepcji działań. Wykorzystujemy wspólny potencjał, wiedzę fachową, umiejętności i doświadczenia partnerów. Szczególne miejsce zajmują organizacje pozarządowe, z którymi od początku funkcjonowania naszej jednostki podejmowaliśmy wiele cennych inicjatyw. Współpraca ta opiera się na merytorycznych działaniach skierowanych do osób z niepełnosprawnościami i starszych, jak na przykład udzielanie informacji o istnieniu innych źródeł finansowania, zwłaszcza pochodzących z innych źródeł publicznych czy funduszy celowych. Opiniowanie wniosków o dotacje do innych instytucji lub organów administracji publicznej. Wspieramy akcje promującą przekazywanie 1% podatku dochodowego od osób fizycznych. Organizacja wspólnych konferencji i seminariów. Organizacje mają możliwość wykorzystywać wiedzę profesjonalistów pracujących w naszej jednostce. Naszym wspólnym zadaniem jest rozpoznawanie potrzeb i wspólne planowanie działań służących zaspokojeniu tych potrzeb. Rozumiemy również swoją rolę polegającą na udzielaniu wsparcia w zakresie pozyskiwania środków pozabudżetowych na działania prowadzone przez organizacje pozarządowe na rzecz mieszkańców. Organizujemy spotkania i szkolenia w tym zakresie. Wspieramy organizacje pozarządowe udzielając poparcia w postaci listów referencyjnych.

Co miesiąc opracowujemy Kalendarz inicjatyw podejmowanych na rzecz osób niepełnosprawnych i seniorów i zamieszczamy na naszej stronie internetowej, co jest świetną metodą na dotarcie do osób z ofertą, a zwłaszcza sprzyja popularyzowaniu działalności organizacji pozarządowych. Obecnie pracujemy nad wprowadzeniem szczegółowej bazy danych o organizacjach pozarządowych, z którymi zawarliśmy partnerstwo publiczno – społeczne na naszej stronie internetowej.

W ubiegłym roku wydaliśmy Kompendium o lokalnych podmiotach działających w obszarze pomocy społecznej na terenie Powiatu Głogowskiego. To unikatowa pozycja informatora zawierającego podstawowe informacje teleadresowe zarówno o instytucjach, jak i o organizacjach. Jesteśmy też inicjatorami szkoleń podnoszących jakość pracy organizacji pozarządowych w sferze zadań publicznych, zwłaszcza w zakresie opracowywania wniosków o różnego rodzaju dofinansowania. Podczas ostatnio wspólnie organizowanej konferencji „Razem dla współpracy” przedstawiłam wyniki przeprowadzonej przez naszą kadrę sondy ulicznej „Osoby niepełnosprawne w oczach mieszkańców Głogowa”. Wyniki tej sondy były obiecujące. Okazało się, że osoby do 40 roku życia mają bardze pozytywne spojrzenie na osoby niepełnosprawne, natomiast im starsze osoby, tym bardziej negatywnie postrzegały funkcjonowanie tych osób.

Jako instytucja jesteśmy otwarci na innowacyjność, chętnie promujemy działania nowatorskie, których na naszym terenie jeszcze nie było. Przy współpracy ważna jest dla nas zasada pomocniczości polegająca na udzielaniu wszelkiego wsparcia organizacjom pozarządowym oraz umożliwianiu realizacji zadań publicznych w różnych formach. Przy czym kierujemy się tu zasadą suwerenności stron, to znaczy respektujemy odrębność i suwerenność poszczególnych partnerów, którzy działają na rzecz zorganizowanych grup mieszkańców. W ten sposób uznajemy ich prawo do samodzielnego definiowania i rozwiązywania problemów społeczności lokalnych. Wraz z partnerami uwzględniamy działania na rzecz grup będących w trudniejszym położeniu, nie dyskryminowanie żadnej z grup, włączanie w realizowane działania kwestii przeciwdziałania dyskryminacji. Inaczej mówiąc dbamy o równość szans każdej grupy niepełnosprawnych i seniorów, którzy działają w naszym partnerstwie. Oczywiście podstawą naszej działalności jest wzajemne zaufanie dlatego na bieżąco informujemy się o wszelkich działaniach podejmowanych przez partnerów.

W organizacjach pozarządowych tkwi ogromna siła, co widać szczególnie gdy nasza akcja polega np. na organizacji marszu integracyjnego wraz ze zgromadzeniem publicznym, podczas którego wręczamy władzom miasta i powiatu petycję dotyczącą aktualnych potrzeb osób niepełnosprawnych i seniorów. Mobilizacja tych środowisk jest imponująca, co wskazuje na integrację środowisk lokalnych. Poprzez wspólne prowadzenie tak zróżnicowanych działań na rzecz osób niepełnosprawnych i seniorów możemy być dumni, że zwiększyła się aktywność społeczna, podniosła się wiedza na temat różnorodnych form organizowania się.

Tyle działań Państwo podejmujecie, czy czegoś szczególnego oczekujecie?

Mamy też marzenia. Naszym wspólnym marzeniem jest posiadanie jednego miejsca niezbędnego do integracji i spotkań organizacji pozarządowych stanowiącego przestrzeń do wspólnych działań. Oczekujemy, że dzięki zawiązanemu partnerstwu nastąpi poprawa jakości życia osób niepełnosprawnych i seniorów i zaspokojone zostaną potrzeby społeczne oraz że zwiększy się aktywność społeczności lokalnych Powiatu Głogowskiego na rzecz wspólnego rozwiązywania problemów społecznych.

Intencją partnerów niniejszego porozumienia jest zawiązanie partnerstwa publiczno - społecznego, dotyczącego partnerskiej współpracy na rzecz rozwoju i upowszechniania pomocy społecznej oraz działalności na rzecz integracji i reintegracji zawodowej, bezpieczeństwa publicznego, ochrony zdrowia, osób niepełnosprawnych, ich rodzin i opiekunów na terenie Powiatu Głogowskiego.

Sygnatariuszami Listu byli:

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Głogowie - reprezentowane przez Dyrektora - Panią Krystynę Piasecką – Olejniczak
Cisi Pracownicy Krzyża w Głogowie - reprezentowani przez Siostrę Przełożoną Małgorzatę Malską
Polski Związek Emerytów Rencistów i Inwalidów w Głogowie reprezentowany przez Prezesa - Pana Andrzeja Adamka
Polskie Stowarzyszenie Diabetyków w Głogowie reprezentowane przez Prezesa - Pana Stanisława Stolarczyka
Stowarzyszenie Chorych na Stwardnienie Rozsiane w Głogowie - reprezentowane przez Prezesa - Pana Mieczysława Zajączkowskiego
Polski Związek Niewidomych w Głogowie - reprezentowany przez Prezesa - Panią Krystynę Kwolek
Stowarzyszenie Emerytów i Rencistów byłych Pracowników KGHM „Polska Miedź” w Głogowie - reprezentowane przez Prezesa - Pana Stanisława Kuca
Stowarzyszenie Osób Niepełnosprawnych Ruchowo SONAR w Głogowie - reprezentowane przez Prezesa - Pana Norberta Penzę
Stowarzyszenie na rzecz Integracji i Usamodzielnienia „Dom w Głogowie” - reprezentowane przez Prezesa - Panią Urszulę Murzyńską
Stowarzyszenie Osób Niedosłyszących TON w Głogowie – reprezentowane przez Prezesa - Pana Wiesława Dropa

Organizacje pozarządowe mogą wzajemnie ze sobą współpracować w formie:

sieci – oparta na luźnych, nieformalnych zasadach, tworzona głównie w celu wymiany informacji;
koalicji – dzielą się nie tylko informacjami, ale także własnymi środkami i zasobami, a członkostwo w niej jest bardziej stabilne niż w sieci;
federacja – budowana przez organizacje tworzące wzajemne powiązania wokół konkretnego i dalekosiężnego celu, przyjmuje sformalizowaną strukturę i zasady działania zawarte w statucie oraz innych oficjalnych dokumentach.

UWAGA!

Federacja to podmiot posiadający osobowość prawną, zarejestrowany w Krajowym Rejestrze Sądowym jako związek stowarzyszeń stworzony przez organizacje pozarządowe (a nie osoby fizyczne).

Zasady powoływania i działania federacji są określone w ustawie Prawo o stowarzyszeniach.

Najczęściej w nazwach federacji spotyka się słowa: związek, forum, partnerstwo, wspólnota.

Zgodnie z art. 6 ustawy o sporcie także co najmniej trzy kluby sportowe mogą utworzyć związek sportowy w formie stowarzyszenia lub związku stowarzyszeń.

Wśród działających w Polsce federacji możemy wyróżnić kilka ich typów:

branżowe – skupione wokół tego samego obszaru problemowego, np. pomocy społecznej (Wspólnota Robocza Związków Organizacji Socjalnych WRZOS), niepełnosprawności (sejmiki osób niepełnosprawnych), ekologii (Polska Zielona Sieć);
terytorialne – skupiające organizacje z tego samego terenu (np. gminy, powiatu, województwa, kraju), np. Bytomska Rada Organizacji Pozarządowych, Śląskie Forum Organizacji Pozarządowych KAFOS, Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych;
jednolite – skupiające organizacje o podobnych celach, standardach i modelach działania, np. Federacja Polskich Banków Żywności, Sieć SPLOT.

Do najczęstszych zadań federacji należą:

rzecznictwo w sprawach organizacji członkowskich, lobbing na rzecz stanowienia prawa i procedur sprzyjających rozwojowi tych organizacji;
świadczenie usług dla organizacji członkowskich (a także innych organizacji i instytucji), głównie w zakresie prowadzonej przez nie działalności;
wyznaczanie standardów działania członków federacji, np. uchwalenie karty etycznej stanowiącej podstawę działań organizacji członkowskich.

Członkostwo w federacji daje ich członkom również inne korzyści, np.:

stały kontakt z organizacjami o podobnym profilu albo terenie działania, a tym samym możliwość wzajemnej pomocy przy rozwiązywaniu problemów lub podejmowania wspólnych projektów;
poczucie siły i bezpieczeństwa, szczególnie istotne w sytuacji zagrożeń zewnętrznych i pojawiających się trudności – podmioty zrzeszone w federacji stanowią wspólnie dużo większą siłę niż pojedyncza organizacja.